Τα μάτια είναι το κατ’ εξοχήν μέσο επι-
κοινωνίας με τον κόσμο γύρω μας, γι’ αυ-
τό και χρειάζονται τη φροντίδα μας. Όλοι
χρησιμοποιούμε αντηλιακό για να προ-
στατεύσουμε το δέρμα μας, αλλά πολλές
φορές ξεχνάμε την προστασία των ματιών
μας από τον ήλιο.
Η ηλιακή ακτινοβολία ευθύνεται για μια
σειρά από παθολογίες στα μάτια, οι οποίες
εμφανίζονται έπειτα από χρόνια έκθεση
στον ήλιο. Η βλάβη είναι αθροιστική και μη
αναστρέψιμη, γι’ αυτό και η προστασία θα
πρέπει να ξεκινά απ’ όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία.
Επιπλέον, τα παιδιά βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο,
καθώς τυπικά περνούν περισσότερο χρόνο στην ύπαι-
θρο, ενώ και ο παιδικός κρυσταλλοειδής φακός προσφέ-
ρει μικρότερη προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία.
Υπεύθυνη για τις βλάβες από τον ήλιο είναι κυρίως η
υπεριώδης ακτινοβολία (UV-A και UV-B). Ξεκινώντας
από το περιοφθαλμικό δέρμα των βλεφάρων, η UV ακτι-
νοβολία μπορεί να προκαλέσει διαφόρων ειδών όγκους,
όπως βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και μελάνωμα. Στην
εξωτερική επιφάνεια των ματιών, τον επιπεφυκότα, μπο-
ρεί να παρουσιαστεί μια τριγωνική ινοαγγειακή εκφύλι-
ση, η οποία ονομάζεται πτερύγιο και μπορεί να επεκτα-
θεί πάνω στον κερατοειδή, προκαλώντας
προβλήματα στην όραση. Ο κερατοειδής
μπορεί επίσης να προσβληθεί οξέως
έπειτα από παρατεταμένη έκθεση στη UV
ακτινοβολία, όπως σε χιονισμένο περι-
βάλλον, οπότε παρουσιάζει φωτοκερατί-
τιδα, μία παροδική, αλλά αρκετά επώδυνη
κατάσταση. Προχωρώντας στο εσωτερικό
του ματιού, η μακροχρόνια έκθεση στον
ήλιο, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της
διαύγειας του κρυσταλλοειδούς φακού και
την ανάπτυξη καταρράκτη. Τέλος, ο φω-
τοευαίσθητος χιτώνας του ματιού, ο αμφιβληστροειδής,
φαίνεται πως προσβάλλεται τόσο από τη UV ακτινοβολία
όσο και από το υψηλής ενέργειας ορατό (μπλε) φως, με
αποτέλεσμα την εμφάνιση σχετιζόμενης με την ηλικία
εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Η πάθηση αυτή προκαλεί
μείωση της κεντρικής όρασης και αποτελεί κύρια αιτία
τύφλωσης παγκοσμίως.
Τα σωστά γυαλιά
Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, πόσο πολλές βλάβες μπορούν
να προκληθούν στα μάτια από τη χρόνια έκθεση στην
ηλιακή ακτινοβολία. Έτσι, η πρόληψη μέσω της προστα-
σίας των ματιών είναι εξαιρετικής σημασίας. Το κύριο
μέτρο προστασίας είναι η χρήση γυαλιών ηλίου. Οι φακοί
θα πρέπει να μπορούν να απορροφούν τις βλαβερές
ακτίνες του ήλιου, αλλά χωρίς να αλλοιώνουν την οπτική
αντίληψη και τα χρώματα. Οι σκούροι, μη απορροφητικοί
φακοί όχι μόνο δεν προστατεύουν, αλλά βλάπτουν τα
μάτια. Ένας σκοτεινός φακός προκαλεί διαστολή της
κόρης, επιτρέποντας να περάσει περισσότερη υπεριώδης
ακτινοβολία εντός του ματιού. Βάλτε τα σωστά γυαλιά
στα μικρά παιδιά από την ηλικία εκείνη που νομίζετε ότι
μπορούν να τα φορέσουν. Να εφαρμόζουν άνετα στη
μύτη και πίσω από τα αφτιά, με ελαστική κορδέλα, για να
μένουν σταθερά στη θέση τους. Φοράμε ταυτόχρονα και
οι γονείς, ώστε να είναι πιο εύκολο για τα παιδιά να τα
δεχθούν. Φορέστε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα γυαλιά.
Έτσι εμποδίζετε την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στα
μάτια από πάνω ή από τα πλάγια των γυαλιών. Επιπλέον
(ή εναλλακτικά, στην περίπτωση μικρών παιδιών που
δε δέχονται τα γυαλιά) ένα καπέλο με μεγάλο γείσο
προστατεύει από τις ακτίνες που φτάνουν στα μάτια μας
εκ των άνω. Αποφύγετε τις ώρες μέγιστης ηλιοφάνειας,
όμως έχετε υπόψη ότι η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά
και την αραιή συννεφιά.
Θυμηθείτε ότι η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι
αθροιστική. Η προστασία των ματιών θα πρέπει να ξεκινά
από νωρίς για να προληφθεί η εμφάνιση προβλημάτων
στο μέλλον.
Γράφει ο
Διονύσης Νικολόπουλος
Χειρουργός Οφθαλμίατρος,
Συνεργάτης ΜΕΝΝ
Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ
Aπαραίτητη η προστασία
των ματιών από τον ήλιο
36
