Ο ήλιος είναι ζωογόνος και έχει πολλές ευ-
εργετικές επιδράσεις στην υγεία μας. Όμως,
δεν είναι λίγες και οι βλαπτικές επιδράσεις
του, που -όσον αφορά στο δέρμα μας- συνο-
ψίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
•••
Αυτές που φαίνονται άμεσα (οξείες
βλαπτικές επιδράσεις), στις οποίες ανή-
κουν το ηλιακό ερύθημα και έγκαυμα, το
μέλασμα (πανάδες), οι φαρμακευτικές
φωτοευαισθησίες και οι φωτοδερματο-
πάθειες (παθολογική ευαισθησία του
δέρματος στον ήλιο).
•••
Αυτές που θα φανούν πολύ αργότερα
(χρόνιες βλαπτικές επιδράσεις), οι οποίες
είναι και οι πιο σοβαρές. Σ’ αυτές ανήκουν κυρίως η
φωτογήρανση (ρυτίδες, σκούρες δυσχρωμικές κηλίδες,
αγγειακές βλάβες-ευρυαγγείες, γεροντική πορφύρα-πά-
χυνση του δέρματος κ.ά.), η ανοσοκαταστολή και κυρίως
η φωτοκαρκινογένεση, που περιλαμβάνει τις ακτινικές
υπερκερατώσεις και τα καρκινώματα του δέρματος.
Είναι αλήθεια πως ο ήλιος τα τελευταία χρόνια θεω-
ρείται ακόμη πιο επικίνδυνος απ’ ό,τι άλλοτε, αφού η
μείωση του στρώματος του όζοντος στην ατμόσφαιρα
σημαίνει και μείωση του φιλτραρίσματος της υπεριώδους
ακτινοβολίας. Κάθε 10 χρόνια το όζον μειώνεται κατά
5% (επομένως 0,5% κάθε χρόνο). Έτσι, η υπεριώδης
ακτινοβολία που δεχόμαστε είναι περισσότερη.
Η ακτινοβολία που δεχόμαστε κάθε φορά συσσωρεύεται
και τα τελικά αποτελέσματά της φαίνονται πολύ αργότε-
ρα. Έτσι δικαιολογούνται οι χρόνιες βλαβερές επιδρά-
σεις του ήλιου στο δέρμα μας, π.χ. η φωτογήρανση, η
οποία είναι αποτέλεσμα της αθροιστικής έκθεσης του
δέρματός μας στον ήλιο για πολλά χρόνια.
Εκτός από τη συσσωρευτική δράση της ακτινοβολίας,
σημασία έχει και η έκθεση στον ήλιο στις διακοπές, διότι
έχει αποδειχθεί πως η ευκαιριακή έκθεση στον ήλιο εί-
ναι η πλέον επικίνδυνη για την εμφάνιση μελανώματος
(του πιο επιθετικού καρκίνου του δέρματος).
Μεγάλη σημασία έχει η προφύλαξη στις μικρές ηλικίες
διότι τα παιδιά έχουν πολύ ευαίσθητο δέρμα και αντιμε-
τωπίζουν τον κίνδυνο να υποστούν ηλιακά εγκαύματα.
Αν τα ηλιακά εγκαύματα μέχρι τα 20 έτη
της ηλικίας υπερβαίνουν τα 5, πολλαπλα-
σιάζονται οι πιθανότητες εμφάνισης μελα-
νώματος κάποια στιγμή στη ζωή. Γι’ αυτό
εξάλλου και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή
στην αντιηλιακή προστασία των παιδιών.
Η σημασία των αντηλιακών
Ένα αντηλιακό προϊόν μας προφυλάσσει
μέσα από κάποια αντηλιακά φίλτρα που
μπορούν να τροποποιούν τη διείσδυση
της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα
μας. Τα φίλτρα αυτά χωρίζονται σε δύο
κατηγορίες:
•••
Τα χημικά φίλτρα, τα οποία απορροφούν τις βλαβε-
ρές ακτίνες.
•••
Τα φυσικά φίλτρα, τα οποία αντανακλούν τις βλα-
βερές ακτίνες (όπως το διοξείδιο του τιτανίου και το
οξείδιο του ψευδαργύρου).
Ο δείκτης αντηλιακής προστασίας (SPF) που αναγράφεται
στα αντηλιακά προϊόντα, είναι ένας αριθμός που δηλώ-
νει πόσες φορές μπορεί να πολλαπλασιαστεί η φυσι-
κή αντοχή του δέρματός μας κάτω από τον ήλιο ώστε η
υπεριώδης ακτινοβολία να μη μας προκαλέσει έγκαυμα
(ηλιακό ερύθημα). Έτσι, για παράδειγμα ένα αντιηλιακό
με SPF 30 επιτρέπει την έκθεσή μας στον ήλιο 30 φορές
περισσότερο από τον χρόνο έκθεσης χωρίς αντηλιακή
προστασία. Ακόμη και εδώ, όμως, τα πράγματα δεν είναι
ίδια για όλους. Σ’ έναν τύπο δέρματος που μπορεί να εκτε-
θεί στον ήλιο π.χ. για 5 λεπτά χωρίς αντηλιακή προστασία,
αν χρησιμοποιηθεί ένα αντιηλιακό με SPF 30, ο χρόνος
έκθεσης πλέον θεωρητικά θα είναι 30 x 5’ = 150’ ή 2,5
ώρες. Αναφερόμαστε όμως σε «θεωρητική» άποψη, γιατί
ο χρόνος αυτός θα εξαρτηθεί και από άλλες συνθήκες.
Είναι γεγονός π.χ. πως τα αντηλιακά φίλτρα αλλοιώνονται
μετά από κάποιες ώρες- τις πρωινές ώρες στην πόλη ένα
αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας μπορεί να αντέξει
το πολύ έως 4 ώρες, ενώ στην παραλία που θα ιδρώσουμε
και θα βραχούμε η αντοχή του θα είναι πολύ μικρότερη.
Οι δερματολόγοι προτείνουν για τον μέσο Έλληνα και
Πότε γίνεται εχθρός
για το δέρμα μας
Ο ήλιος ενοχοποιείται για πολλά προβλήματα στο δέρμα μας,
από τα οποία κάποια γίνονται αμέσως φανερά και κάποια άλλα εμφανίζονται
πολύ αργότερα. Όμως, πόσο βλαβερός είναι πραγματικά ο ήλιος;
Πόσο και πώς μπορούμε να προστατευθούμε σωστά;
| ΗΛ Ι ΟΣ |
Γράφει ο
Ανδρέας Δ. Κατσάμπας
Δερματολόγος-
Αφροδισιολόγος, Καθηγητής
Πανεπιστημίου Αθηνών,
Διευθυντής Δερματολογίας
Ομίλου ΥΓΕΙΑ
42
