Αντί προλόγου: Ο ρόλος της έγκαιρης διαπίστωσης της παιδικής βαρηκοΐας

Στην καθημερινή αντιμετώπιση των παθήσεων του ανθρώπινου οργανισμού τρία στάδια παίζουν σημαντικό ρόλο: 1) η έγκαιρη διαπίστωση, 2) η έγκαιρη διάγνωση, και 3) η έγκαιρη θεραπεία.

Γράφει ο
Καθ. Ιάκωβος Γ. Πετμεζάκης
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος
Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Στην έγκαιρη διαπίστωση της παιδικής βαρηκοΐας εμπλέκονται το οικογενειακό και συγγενικό περιβάλλον, οι φίλοι, οι παιδαγωγοί όλων των βαθμίδων, οι νοσηλευτές, οι παιδίατροι και αρκετοί άλλοι. Μεγάλη βοήθεια προσφέρουν η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο. Η προσφορά του έντυπου τύπου είναι πολύ μικρή, καθότι βάσει διεθνών στατιστικών ο ελληνικός λαός υστερεί στη μελέτη του έντυπου τύπου και στην ανάγνωση βιβλίων. Ας γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι.

Στο πρώτο στάδιο της ζωής του νεογνού τον πρώτο λόγο έχουν οι μαιευτήρες, που έχουν ηθική υποχρέωση να ενημερώνουν τους γονείς ότι σήμερα, με τη μέθοδο των ωτοακουστικών εκπομπών, υπάρχει η δυνατότητα σε συνεργασία με τους ωτορινολαρυγγολόγους να έχουν σαφή πληροφόρηση για την ακοή του νεογέννητου.

Δε θα υπεισέλθω στις λεπτομέρειες της μεθόδου των ωτοακουστικών εκπομπών, διότι αναλύονται εκτενώς στο ανά χείρας τεύχος, περιορίζομαι να αναφέρω ότι είναι απαντήσεις που εκπέμπει ο κοχλίας με τη μορφή ηχητικής ενέργειας, ενδεικτικές της ακεραιότητας του έσω ωτός.

Έχουν μάλιστα καθιερωθεί ως μια σημαντική μέθοδος ελέγχου της ακοής, με κύρια μέχρι σήμερα εφαρμογή το μαζικό προσυμπτωματικό έλεγχο των νεογνών και βρεφών για βαρηκοΐα. Αποτελεί σοβαρή παράλειψη αν η μέθοδος αυτή δεν εφαρμοστεί σε παιδιά που παραμένουν νοσηλευόμενα στη μονάδα προώρων ή νεογνών.

Επιπροσθέτως, θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση κάθε κράτους πρόνοιας τα άτομα με ειδικές ανάγκες (και στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και τα παιδιά με μεγάλη βαρηκοΐα) να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης διαπίστωσης της νόσου, ώστε με τη βοήθεια της έγκαιρης διάγνωσης και της συνακόλουθης θεραπευτικής παρέμβασης να προχωρήσουν την πορεία της ζωής, που είναι η εκπαίδευση, η οποία με τη σειρά της θα τους κατοχυρώσει μια θέση στο επαγγελματικό και κοινωνικό γίγνεσθαι ως ισότιμα μέλη.

Προχωρώντας τώρα στη σειρά των εμπλεκομένων στο στάδιο της έγκαιρης διαπίστωσης της παιδικής βαρηκοΐας, μελέτη που είχε διενεργηθεί στο Ακοολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Αγία Σοφία επί διευθύνσεώς μου έδειξε την πρωταρχική θέση του οικογενειακού περιβάλλοντος, και πρωτίστως της γιαγιάς και του παππού, ενώ ακολουθούν οι γονείς και η οικιακή βοηθός (όπου υπάρχει και εάν κατέχει επαρκώς την ελληνική γλώσσα).

Βέβαια, με τη χρήση του διαδικτύου οι γονείς έχουν ίσως αυξημένες δυνατότητες πρόσβασης στη διαθέσιμη πληροφορία, όμως οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής έχουν ως αποτέλεσμα την ενεργό συμμετοχή της προηγούμενης από αυτούς γενιάς στην ανατροφή των παιδιών. Οι περιγραφές του οικογενειακού περιβάλλοντος συγκλίνουν στο ότι το παιδί δε δείχνει να ενοχλείται από τους θορύβους και δε στρίβει το κεφάλι σε παιδικά παιχνίδια που δημιουργούν θόρυβο (πίνακας 1).

Το επόμενο στάδιο είναι η παρατήρηση της βρεφοκόμου και της νηπιαγωγού, οι οποίες με τη σειρά τους θα ειδοποιήσουν τους γονείς και τον υπεύθυνο παιδίατρο για πιθανό πρόβλημα. Το στάδιο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί τα παιδιά ευρίσκονται ήδη στο 2ο ή 3ο έτος της ηλικίας και περαιτέρω καθυστέρηση μπορεί να καταστήσει τη θεραπευτική παρέμβαση μη έγκαιρη.

Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζει ο παιδίατρος, που με τη σειρά του/της παραπέμπει το ύποπτο για βαρηκοΐα παιδί στον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο, όπου με ειδικές πλέον μεθόδους θα διαγνωστούν ο τύπος και ο βαθμός της βαρηκοΐας, για να προχωρήσουμε στο τρίτο στάδιο, αυτό της έγκαιρης θεραπευτικής παρέμβασης.

Η Κλινική μας, που ανήκει στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ – ΜΗΤΕΡΑ, βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση από πλευράς έγκαιρης διαπίστωσης της παιδικής βαρηκοΐας, διότι με διαλέξεις σε επιστημονικά συνέδρια, αρθρογραφία στον έντυπο τύπο και δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά, κατόρθωσε να ενταχθεί η εξέταση των ωτοακουστικών εκπομπών στην καθ? ημέρα κλινική πρακτική. Στέλνουμε έτσι το μήνυμα ότι είμαστε κοντά στο παιδί, που αποτελεί το μέλλον κάθε κοινωνίας.

Bιβλιογραφία
Πετμεζάκης ΙΓ. Κλινική ακοομετρία. Εκδόσεις: Γ. Δαρδάνος Αθήναι, 1974.
Kemp DT. Stimulated acoustic emissions from within the human auditory system. J Acoust Soc Am; 64 (5): 1.386.

Μάρτιος 2014