Οστεοαρθρίτιδα του γόνατος: Τι πετυχαίνουμε με τις διορθωτικές οστεοτομίες

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια πολύ κοινή πάθηση στις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδίως στις γυναίκες, η οποία κατά κανόνα προσβάλλει τα γόνατα και επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η θεραπεία που επιλέγεται συχνότερα είναι η αρθροπλαστική, όμως υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες έχουμε άριστα αποτελέσματα με διορθωτική οστεοτομία. Ποιες είναι, λοιπόν, οι διαφορές των δύο θεραπειών, πότε ενδείκνυνται και με ποια πλεονεκτήματα;

Γράφει ο
Ιωάννης Χιώτης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός,Επιμελητής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων, που προκαλεί δυσκινησία, πόνο και γενικά μείωση της ποιότητας ζωής. Οι περισσότεροι άνθρωποι άνω των 60 ετών υποφέρουν από κάποιας μορφής οστεοαρθρίτιδα, με συχνότερη την παρουσία της στο γυναικείο φύλο. Η άρθρωση που παρουσιάζει συχνότερα οστεοαρθρίτιδα, είναι η άρθρωση του γόνατος. Στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, η επιφάνεια τριβής και ολίσθησης που ονομάζεται χόνδρος, καταρρέει και κατακερματίζεται, με αποτέλεσμα η ασθενής να παρουσιάζει άλγος κατά την κίνηση, αλλά και την ηρεμία σε προχωρημένες καταστάσεις, συλλογή υγρού εντός της άρθρωσης, πρωινή δυσκαμψία και ανάγκη χρήσης μπαστουνιού.

Η αιτία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικότητα, σε τραυματισμό στην περιοχή με συνδεσμική χαλάρωση (π.χ. ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου), σε κάταγμα πέριξ της περιοχής, που προκαλεί έκκεντρη κατανομή φορτίων, ή σε παχυσαρκία.

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος στα αρχικά στάδια είναι φαρμακευτική: εγχύσεις υαλουρονικού Νa, κορτικοειδών και αυτόλογων βιολογικών παραγόντων (PRP), καθώς και με τροποποίηση της καθημερινότητας. Σε προχωρημένα στάδια της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος, η θεραπεία είναι χειρουργική, με ολική ή μερική αντικατάσταση της άρθρωσης, τη λεγόμενη ολική ή μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική. Η συγκεκριμένη επέμβαση, εφόσον γίνει με επιτυχή τρόπο, δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να συνεχίσει την ζωή του ανώδυνα, αλλά όχι με ιδιαίτερες φορτίσεις και χωρίς αθλητική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει ότι, μετά την επέμβαση, ο ασθενής τις περισσότερες φορές διασφαλίζει καλή ποιότητα ζωής, αλλά με αρκετούς περιορισμούς, που αυξάνονται όσο μικρότερη είναι η ηλικία του. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο νόμος περί αναπηρίας δίνει μετά την ολική αρθροπλαστική του γόνατος μόνιμη αναπηρία 20%. Όμως, όταν η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει νεαρά άτομα, χειρώνακτες ή αθλητικά δραστήριους ανθρώπους, τότε η λύση της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος είναι παροπλιστική.

Στις περιπτώσεις όπου ο ασθενής είναι μικρότερος των 60 ετών και η οστεοαρθρίτιδα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και είναι μονοδιαμερισματική, διενεργείται διορθωτική οστεοτομία κνήμης ή μηριαίου, κατά την οποία εξισορροπούνται τα φορτία στις αρθρικές επιφάνειες του γόνατος με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας.

O ασθενής, μετά την επέμβαση, δεν έχει κανένα εμφύτευμα ή πρόθεση, έχει τη δική του άρθρωση, την οποία μπορεί να καταπονήσει όπως και πριν, χωρίς περιορισμούς (χειρώνακτες, οικοδόμοι, αγρότες, μπασκετμπολίστες, σκιέρ κ.ά.).

Ο ρόλος της πρόληψης
Η διορθωτική οστεοτομία του γόνατος είναι επέμβαση που έχει χαρακτηριστεί «πρόναος» για μελλοντική αρθροπλαστική του γόνατος, δίνοντας όμως στο ενδιάμεσο λιγότερα ως και μηδενικά προβλήματα στην καθημερινότητα.

Δεδομένο, όμως, αποτελεί ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, με αποτέλεσμα κοινός παρονομαστής στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας να είναι:

1. H έγκαιρη επίσκεψη στον ορθοπαιδικό, όταν τυχόν προβλήματα στις αρθρώσεις επιμένουν, και η συμμόρφωση στις ιατρικές οδηγίες.
2. Η μείωση του υπερβολικού σωματικού βάρους.
3. Η συχνή άσκηση χωρίς καταπόνηση της άρθρωσης (κολύμβηση, ποδήλατο, βάδιση, yoga, pilates).

Ο στόχος κάθε θεραπευτικής παρέμβασης είναι η διασφάλιση της καλής ποιότητας ζωής για το παρόν και το μέλλον, με τους μικρότερους κινδύνους.

Μάιος 2017