Σύγχρονη καρδιοχειρουργική προσέγγιση στις συγγενείς καρδιοπάθειες στα παιδιά

Τις τελευταίες δεκαετίες παρακολουθήσαμε μια επανάσταση όσον αφορά στην αντιμετώπιση και τη φροντίδα των παιδιών με συγγενή καρδιοπάθεια.

Γράφει ο
Παναγιώτης Σφυρίδης  
Παιδοκαρδιοχειρουργός
Επιστημονικός Υπεύθυνος Παιδοκαρδιοχειρουργικού Τμήματος ΜΗΤΕΡΑ

Η πρόοδος στις διαγνωστικές μεθόδους και στη χειρουργική αντιμετώπιση έκαναν εφικτή τη διόρθωση καρδιακών ανωμαλιών σε ασθενείς που μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν είχαν καμία ελπίδα επιβίωσης. Πλέον, πολλά παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια μεγαλώνουν χωρίς περιορισμούς και με την ποιότητα ζωής ενός απόλυτα φυσιολογικού ανθρώπου. Είναι γνωστό ότι περίπου 8 στα 1.000 νεογνά που γεννιούνται, έχουν μια μορφή συγγενούς καρδιοπάθειας (CHD). Από αυτά τα παιδιά, το 95% περίπου θα ενηλικιωθεί. Έτσι, αυτοί οι ασθενείς, καθώς μεγαλώνουν, αποτελούν τους ενήλικες με συγγενή καρδιοπάθεια, που πλέον στις μέρες μας είναι μια σημαντική κατηγορία ασθενών, που χρειάζονται εξειδικευμένη παρακολούθηση και ενίοτε θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Η καρδιοχειρουργική, και κυρίως η καρδιοχειρουργική των συγγενών καρδιοπαθειών με έμφαση στην καρδιοχειρουργική παίδων, αναπτύχθηκε αλματωδώς τα τελευταία 60 χρόνια. Από την εντυπωσιακή αφετηρία της, χάρη σε προικισμένους και πρωτοπόρους επιστήμονες όπως οι Alfred Blalock, John Heysham Gibbon Jr, C. Walton Lillehei, John W. Kirklin, η επινόηση της μηχανής εξωσωματικής κυκλοφορίας (οξυγονώνει το αίμα όταν σταματάμε ή αποφορτίζουμε την καρδιά από το αίμα για να γίνουν χειρουργικοί χειρισμοί) και η τελειοποίηση των χειρουργικών τεχνικών, οδήγησαν στο να μπορούμε να διορθώσουμε σχεδόν όλες τις συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες με πολύ καλά αποτελέσματα. Από την πρώιμη διόρθωση απλών σχετικά ανωμαλιών, όπως τα ελλείμματα του μεσοκολπικού ή μεσοκοιλιακού διαφράγματος μέχρι την αντιμετώπιση πιο σύμπλοκων μορφών, όπως η Τετραλογία Fallot, η μετάθεση των μεγάλων αγγείων και παθήσεις που μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν είχαν πιθανότητες επιβίωσης, όπως το σύνδρομο υποπλαστικής αριστερής κοιλίας (βαριά καρδιοπάθεια της αριστερής κοιλίας, ανιούσας αορτής -της βαλβίδας συμπεριλαμβανομένης- και του αορτικού τόξου), τα αποτελέσματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και ασθενείς που δεν είχαν προσδόκιμο επιβίωσης ή ζούσαν με περιορισμένη δραστηριότητα λόγω μη χειρουργήσιμων συγγενών καρδιακών ανωμαλιών, μπορούν στις μέρες μας να έχουν μια φυσιολογική ζωή.

Η σπουδαία αυτή πρόοδος προήλθε από τη λεπτομερή κατανόηση της ανατομίας και της παθολογικής λειτουργίας  των συγγενών καρδιακών ανωμαλιών, την τεχνολογική εξέλιξη των διαγνωστικών μεθόδων, τη μεγάλη βελτίωση της περιεγχειρητικής φροντίδας από εξειδικευμένους παιδοκαρδιοαναισθησιολόγους και γιατρούς της παιδοκαρδιοχειρουργικής μονάδας εντατικής θεραπείας, καθώς επίσης σε βελτιώσεις στην εξωσωματική υποστήριξη της κυκλοφορίας, στον εξοπλισμό και τις συσκευές αιμοδυναμικής παρακολούθησης. Οι υπόλοιπες ιατρικές ειδικότητες κατά περίσταση υποστηρίζουν το έργο των παιδοκαρδιοχειρουργών στο πνεύμα της συνεργασίας και της ομαδικότητας. Η συνεισφορά όλων των υποειδικοτήτων έχει ως αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της χειρουργικής θνητότητας ακόμη και για τις πιο σύμπλοκες συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες. Τέλος, την τελευταία δεκαετία προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη της εκτίμησης και της βελτίωσης της ποιότητας και των αποτελεσμάτων στο πλαίσιο δράσεων ώστε το νεογνό με συγγενή καρδιοπάθεια να έχει μία -αν είναι δυνατόν- φυσιολογική ζωή.

Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ ίδρυσε στο Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ την πρώτη ιδιωτική παιδοκαρδιοχειρουργική και καρδιοχειρουργική κλινική συγγενών καρδιοπαθειών στην Ελλάδα το 2007, με προδιαγραφές εγνωσμένης αξίας κέντρων του εξωτερικού. Κατόρθωσε έτσι να προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες σε όλο το εύρος των ηλικιών. Σχετικά απλές παθήσεις, όπως τα ελλείμματα του μεσοκοιλιακού και μεσοκολπικού διαφράγματος, αλλά και οι πλέον σύμπλοκες, όπως η αντιμετάθεση των μεγάλων αγγείων, η επέμβαση Norwood, η επιδιόρθωση συγγενών ανωμαλιών των καρδιακών βαλβίδων, αντιμετωπίζονται με μεγάλη επιτυχία. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα μηχανικής υποστήριξης της κυκλοφορίας (VAD, ECMO). Το τελευταίο διάστημα ο όμιλος ΥΓΕΙΑ συνεχίζει τη σπουδαία παράδοση στην καρδιοχειρουργική των συγγενών καρδιοπαθειών με συνεργασίες με παιδοκαρδιοχειρουργούς διεθνούς κύρους και αναγνώρισης, με μοναδικό σκοπό την προσφορά στον άνθρωπο και την κοινωνία.

Ιούλιος 2014