Διαταραχές στην ακοή και η αντιμετώπισή τους

Γράφει ο
Εμμανουήλ Χατζημανώλης 
ΩΡΛ, Διευθυντής Κλινικής Κεφάλης & Τραχήλου Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Η ακοή είναι μια από τις πέντε αισθήσεις. Θεωρείται η πιο σημαντική από τις υπόλοιπες, γιατί  με αυτήν διευκολύνεται η επικοινωνία και η εκπαίδευση. Συνεισφέρει στην αντίληψη του χώρου και συμπληρώνει την όραση, ενώ την αντικαθιστά ικανοποιητικά στους τυφλούς.

Ο Αριστοτέλης (384 π.Χ. – 322 π.Χ.) στο έργο του». «ΠΕΡΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΩΝ» αναφέρει :  ….. Αλλ’ η ακοή συντελεί τα μέγιστα εις την νόησιν κατά συμβεβηκός , διότι αίτιος της γνώσεως είναι ο προφορικός λόγος, όστις είναι αντιληπτός υπό της ακοής… Διά τούτο, εκ των ανθρώπων οίτινες είναι εκ γενετής εστερημένοι της μιας ή της άλλης των αισθήσεων τούτων, οι τυφλοί είναι νοημονέστεροι των κωφαλάλων.»  Ο Γερμανός φιλόσοφος, Εμμάνουελ Καντ, τονίζει ότι : «η απώλεια όρασης απομακρύνει τον άνθρωπο από τα αντικείμενα, ενώ η απώλεια ακοής απομακρύνει τον άνθρωπο από τους ανθρώπους. 

Η βαρηκοΐα είναι 3 κατηγοριών.

• η βαρηκοΐα αντίληψης
• η βαρηκοΐα αγωγής
• η μικτή

Η βαρηκοΐα αντίληψης οφείλεται στη βλάβη των τριχωτών κυττάρων του κοχλία, (τα τριχωτά κύτταρα μεταφέρουν τα ηχητικά ερεθίσματα στο ακουστικό νεύρο) ενώ η βαρηκοΐα αγωγής στη βλάβη του ηχομεταγωγικού συστήματος του αυτιού (τύμπανο,ακουστικά οστάρια). Η μικτή βαρηκοΐα περιλαμβάνει βλάβες και των δύο περιοχών. Οι βαρηκοΐες που μπορούν να διορθωθούν χειρουργικά είναι κατεξοχήν οι βαρηκοΐες αγωγιμότητας.

Συνηθέστερες αιτίες

Η συνηθέστερη αιτία βαρηκοΐας αγωγιμότητας είναι οι φλεγμονές του μέσου ωτός. Η οξεία ωτίτις είναι η ποιο συχνή αιτία και εκδηλώνεται με πόνο και μπούκωμα στο αυτί. Οι επανειλημμένες ωτίτιδες ή οι τραυματισμοί του τυμπάνου μπορεί να καταλήξουν σε μόνιμη διάτρηση. Μπορεί η φλεγμονή να επεκταθεί στην μαστοειδή και να προκαλέσει μαστοειδίτιδα. Η θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση αντιβίωσης μπορεί όμως να χρειαστεί παρακέντηση του τυμπάνου ή και χειρουργική αντιμετώπιση της μαστοειδίτιδας. Όταν έχουμε μόνιμη ρήξη του τυμπάνου την αντιμετωπίζουμε με τυμπανοπλαστική και οσταριοπλαστική.

Χολοστεάτωμα

Μια άλλη κατηγορία χρόνιας ωτίτιδας που εκτός της βαρηκοΐας ενέχει και κινδύνους σοβαρών επιπλοκών είναι το χολοστεάτωμα. Το χολοστεάτωμα αποτελείται από πολλαπλές στρώσεις δέρματος που εισχωρεί στο αυτί διαβρώνοντας τα οστά. Προχωρώντας η οστική διάβρωση μπορεί να πιέσει το προσωπικό νεύρο και να το παραλύσει αλλά και να εισχωρήσει στον εγκέφαλο προκαλώντας μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλικό απόστημα. Κλινικά εκδηλώνεται με βαρηκοΐα και δύσοσμη ωτόρροια. Η χειρουργική επέμβαση εκτός από την απομάκρυνση της παθολογίας στοχεύει και στην αποκατάσταση της ακοής.

Ωτοσκλήρυνση

Μια άλλη αιτία κληρονομικής  βαρηκοΐας είναι η ωτοσκλήρυνση. Η βαρηκοΐα μπορεί να είναι τύπου αγωγιμότητας, κατά την οποία διακόπτεται η αγωγή του ηχητικού ερεθίσματος προς τον κοχλία και το ακουστικό νεύρο. Τούτο οφείλεται στην καθήλωση  της πλάκας του αναβολέα  από ένα παθολογικό ιστό (ωτοσκληρυντικός ιστός) που αναπτύσσεται στην περιφέρεια της . Εκτός τούτου μπορεί επίσης να προκαλέσει κα βαρηκοΐα αντιλήψεως όταν προσβληθεί, ο κοχλίας αλλά και μικτή βαρηκοΐα. Η θεραπεία είναι χειρουργική.

Σε όλες τις περιπτώσεις που ενδείκνυται η χειρουργική θεραπεία εάν η κατάσταση του ασθενούς δεν το επιτρέπει ή ο ασθενής αποφεύγει την επέμβαση τότε μπορεί μετά από κατάλληλη ακοολογική μελέτη να εφαρμοσθεί ένα ακουστικό βαρηκοΐας.

Κοχλιακά εμφυτεύματα

Τέλος στην κορυφή των ωτοχειρουργικών επεμβάσεων σήμερα, βρίσκεται και η τοποθέτηση κοχλιακών εμφυτευμάτων σε κωφούς ασθενείς, είτε εκ γενετής είτε μετά από παθήσεις στην διάρκεια της ζωής τους που τους στέρησαν την ακοή. Παλαιότερα οι ασθενείς αυτοί, ιδιαίτερα οι εκ γενετής κωφοί, δεν είχαν την ευκαιρία να γευτούν την απόλαυση των ήχων και την επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους.                                    

Το κοχλιακό εμφύτευμα είναι μια ηλεκτρονική συσκευή σχεδιασμένη έτσι ώστε να επαναφέρει την ικανότητα της ακοής και επομένως τη δυνατότητα της επικοινωνίας σε άτομα με έντονη νευραισθητήριο βαρηκοΐα ή πρακτική κώφωση, στα οποία τα ακουστικά βαρηκοΐας, δεν μπορούν να βοηθήσουν. Στο άτομα αυτά τα τριχωτά κύτταρα έχουν καταστραφεί ή έχουν ελαττωθεί σε σημαντικό βαθμό. Στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει μηχανισμός για την μεταφορά νευρικών ώσεων στο ακουστικό νεύρο.

Η απουσία των νευρικών ώσεων εμποδίζει το ακουστικό νεύρο από το να μεταφέρει τα σήματα στον εγκέφαλο. Τα κοχλιακά εμφυτεύματα παρακάμπτουν τα κατεστραμμένα τμήματα του αυτιού και μεταδίδουν ηλεκτρικά ακουστικά σήματα απευθείας στο ακουστικό νεύρο, το οποίο οφείλει να είναι υγιές για να έχουμε ικανοποιητικό ακουστικό αποτέλεσμα.

Μάιος 2020