Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι
συχνή και αφορά το 20% του πληθυσμού.
Η αιτία της βρίσκεται στην ελαττωματική
λειτουργία της βαλβίδας μεταξύ οισοφά-
γου και στομάχου, που κανονικά επιτρέπει
τη ροή της τροφής μόνο από τον πρώτο
προς το δεύτερο. Όταν αυτή υπολειτουρ-
γεί, το περιεχόμενο του στομάχου γυρίζει
πίσω, προς τον οισοφάγο, και επειδή είναι
πολύ όξινο, τον ερεθίζει, δημιουργεί πό-
νο στο στήθος, ξινή γεύση και αίσθημα
καψίματος (καούρες).
Υπάρχουν καταστάσεις που επιδεινώνουν ακόμα περισ-
σότερο το φαινόμενο αυτό: η παχυσαρκία και το stress
αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, με αποτέλεσμα την
ευκολότερη και συχνότερη «παραβίαση» της βαλβίδας.
Το πολύ λίπος στο φαγητό, το οινόπνευμα, η σοκολάτα,
η καφεΐνη και η νικοτίνη χαλαρώνουν περισσότερο την
οισοφαγική βαλβίδα και αυξάνουν την παλινδρόμηση.
Γι’ αυτό πολλοί αισθάνονται επιδείνωση των συμπτω-
μάτων μετά από βαριά βραδινά γεύματα που περιέχουν
τις περισσότερες από τις παραπάνω ουσίες.
Συχνά συνυπάρχει παλινδρόμηση και διαφραγματοκή-
λη. Όλοι οι ασθενείς με διαφραγματοκήλη έχουν επίσης
παλινδρόμηση, αλλά υπάρχει μεγάλο ποσοστό ασθενών
με παλινδρόμηση χωρίς διαφραγματοκήλη.
Τα συμπτώματα και άλλες ασθένειες
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τη βαρύτητα της παλιν-
δρόμησης. Τα συνηθέστερα είναι πόνος στο στήθος,
ξινή γεύση στο στόμα, αίσθημα καψίματος στο στομάχι
ή στο στήθος (καούρες) ιδιαίτερα μετά από γεύμα. Σε
πιο προχωρημένες μορφές, οι ασθενείς αναφέρουν
«ανέβασμα» φαγητού στον οισοφάγο ή και στο στόμα.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που έχουν
ξυπνήσει απότομα τη νύχτα πανικόβλητοι με αίσθημα
πνιγμού, χωρίς να μπορούν να αναπνεύσουν, διότι το
περιεχόμενο του στομάχου έχει παλινδρομήσει σε όλο
τον οισοφάγο και έχει περάσει στους πνεύμονες. Η
παλινδρόμηση δεν είναι πάντα η αθώα «καούρα που
περνάει με ένα χαπάκι».
Η παλινδρόμηση μπορεί να εμφανίζεται
και με άτυπα ενοχλήματα. Είναι εντυπω-
σιακό ότι πολλοί ασθενείς με «βρογχι-
κό άσθμα», στην πραγματικότητα έχουν
παλινδρόμηση. Η συχνή παλινδρόμηση
μικρών ποσοτήτων (σταγόνων) από τον
οισοφάγο προς τους πνεύμονες προκαλεί
συνεχή μικροερεθισμό των βρόγχων και
βρογχικό άσθμα. Ασθενείς με βρογχικό
άσθμα για το οποίο δεν βρίσκεται αλλερ-
γική ή άλλη αιτία, πρέπει να εξετάζονται
για παλινδρόμηση. Το ίδιο ισχύει και όταν
παραπονούνται για βραχνάδα και η λαρυγγολογική εξέ-
ταση δεν βρίσκει καμία αιτία ή όταν οι οδοντοστοιχίες
καταστρέφονται χωρίς λόγο.
Ακόμα, η συνεχής παρουσία όξινου στομαχικού περι-
εχομένου στον οισοφάγο λόγω παλινδρόμησης και ο
χρόνιος ερεθισμός που προκαλεί δημιουργεί οισοφα-
γίτιδα, αλλάζει το είδος των κυττάρων του οισοφάγου
και μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του οισοφάγου.
Βέβαια, η πιθανότητα αυτή είναι μικρή, αλλά επειδή έχει
κακή πρόγνωση, πρέπει η οισοφαγίτιδα να εξαλείφεται
οριστικά.
Η αντ ιμετώπιση και η θεραπεία
Για τους περισσότερους η θεραπεία είναι συντηρητική:
φάρμακα, απώλεια βάρους και αλλαγή ορισμένων συ-
νηθειών. Πρέπει να αποφεύγονται οι ουσίες που προ-
αναφέρθηκαν (λίπη, καφές, σοκολάτα, οινόπνευμα και
τσιγάρο). Πρέπει ο ασθενής να αποφεύγει να ξαπλώνει
πριν περάσουν τρεις ώρες από το τέλος του φαγητού,
ώστε το στομάχι να έχει αδειάσει. Τα πόδια του κρε-
βατιού που αντιστοιχούν στη θέση του κεφαλιού του
ασθενή πρέπει να είναι υπερυψωμένα. Ένα συχνό λά-
θος είναι να κοιμάται κάποιος σε περισσότερα μαξιλάρια
αντί σε κρεβάτι με κλίση. Αυτό στην πραγματικότητα
«διπλώνει» το κεφάλι πιέζοντάς το προς τον θώρακα,
αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση και επιδεινώνει την
παλινδρόμηση.
Τα φάρμακα παίζουν καθοριστικό ρόλο. Επιδρούν με
διάφορους μηχανισμούς, αδρανοποιούν το οξύ του στο-
Μια κοινή και «ύπουλη» πάθηση
Ένας στους πέντε ανθρώπους ταλαιπωρείται από γαστροοισοφαγική
παλινδρόμηση, όμως οι περισσότεροι, επειδή δε γνωρίζουν τη σοβαρότητα της
πάθησης, καταφεύγουν σε... ημίμετρα για την αντιμετώπισή της.
Πώς προκαλείται, όμως, πόσο επιβαρύνει την υγεία μας
και πώς αντιμετωπίζεται οριστικά;
| ΓΑΣΤΡΟΟ Ι ΣΟΦΑΓ Ι ΚΗ ΠΑΛ Ι ΝΔΡΟΜΗΣΗ |
Γράφει ο
Γρηγόρης Τσιώτος
Χειρουργός, Διευθυντής
Α΄ Χειρουργικής Κλινικής
ΜΗΤΕΡΑ
54
