Κυτταρολογικό Εργαστήριο

ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Το εξεταζόμενο υλικό αφορά σε όλα τα συστήματα του ανθρωπίνου οργανισμού.

1. ΠΡΟΛΗΨΗ

Πρόληψη και κυτταρολογία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες, δεδομένου ότι η πλέον αποτελεσματική προληπτική εξέταση στην ιατρική είναι κυτταρολογική, το γνωστό τεστ Παπανικολάου.

2. ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Για τα περισσότερα κακοήθη νεοπλάσματα δεν είναι δυνατή η πρόληψη, επιδιώκεται όμως η έγκαιρη διάγνωση, ώστε να υπάρχουν μεγαλύτερες δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης και μεγαλύτερη η πιθανότητα μακράς επιβίωσης ή και ίασης. Ο ρόλος της κυτταρολογίας στην πρώιμη διάγνωση είναι πολύ σημαντικός, τόσο της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας (κυτταρολογική πτυέλων, ούρων κλπ), όσο και της κυτταρολογικής εκτίμησης υλικού που ελήφθη με παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA)

3. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Σε όλο το φάσμα κυτταρολογικών υλικών εφαρμόζονται οι πιο σύγχρονες επιστημονικές τεχνικές, δηλαδή κυτταρολογία υγρής φάσης, κυτταροχημεία, ανοσοκυτταροχημεία, προσδιορισμός ορμονικών υποδοχέων και άλλων προγνωστικών δεικτών, ενώ σε συνεργασία με άλλα τμήματα του Νοσοκομείου (παθολογοανατομικό, μοριακή βιολογία) είναι δυνατή η εφαρμογή σε κυτταρολογικά υλικά in situ υβριδισμού με ανοσοφθορισμό για τον έλεγχο γονιδιακών μεταβολών (FISH), τυποποίηση του ιού HPV, κλπ.

Οι τεχνικές αυτές απαιτούν υψηλού επιπέδου τεχνολογικό εξοπλισμό και ειδική εκπαίδευση του ιατρικού και του τεχνολογικού προσωπικού και έχουν μεγάλη κλινική σημασία, διότι παρέχουν τη δυνατότητα ακριβέστερης διάγνωσης, πρόγνωσης και θεραπείας, ιδιαίτερα σε ασθενείς με νεοπλασματικούς όγκους.

• Κυτταρολογία υγρής φάσης (ThinPrep): Η πιο σύγχρονη μέθοδος επεξεργασίας των κυτταρολογικών δειγμάτων, η κυτταρολογία υγρής φάσης (ThinPrep) εφαρμόζεται στο Κυτταρολογικό Εργαστήριο. Η μέθοδος αυτή έχει αναγνωρισθεί διεθνώς, ότι συμβάλλει στην άνοδο της αξιοπιστίας των κυτταρολογικών εξετάσεων σε όλα τα κυτταρολογικά υλικά. Τα κύτταρα συλλέγονται σε φιαλίδιο με υγρό συντήρησης, το οποίο τοποθετείται σε ειδικό μηχάνημα και η επίστρωση των κυττάρων γίνεται αυτόματα σε μονοεπίπεδη στιβάδα. Το υπόλοιπο υλικό του φιαλιδίου είναι διαθέσιμο για εφαρμογή περαιτέρω διαγνωστικών τεχνικών, που θα χρειασθούν για αποσαφήνιση της διάγνωσης. Ιδιαίτερα για το τεστ Παπανικολάου, η μονοστιβαδωτή επίστρωση, απαλλαγμένη από στοιχεία αίματος και φλεγμονώδη κύτταρα ,αναδεικνύει την παρουσία στο δείγμα έστω και ελάχιστων παθολογικών κυττάρων, τα οποία πιθανώς θα διέλαθαν της προσοχής με τη συμβατική μέθοδο, με αποτέλεσμα την μείωση των ψευδώς αρνητικών απαντήσεων και την αύξηση της διαγνωστικής ακρίβειας του τεστ Παπανικολάου. Επιπλέον το υλικό, που παραμένει στο φιαλίδιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συμπληρωματικές εξετάσεις χωρίς να χρειάζεται επαναληπτική λήψη (π.χ. μοριακές τεχνικές για την ανίχνευση και τυποποίηση του ιού HPV, όταν προκύπτει ένδειξη από το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου).
• Κυτταροχημεία και ανοσοκυτταροχημεία για την ταυτοποίηση και ακριβή τυποποίηση νεοπλασμάτων.
• Ανοσοκυτταροχημικός προσδιορισμός οιστρογονικών και προγεστερονικών υποδοχέων και έκφρασης ογκογονιδίου HER-2/neu σε FNA καρκίνου του μαστού.
• Προσδιορισμός πυρηνικού βαθμού κακοήθειας

 4. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ (ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΥΛΙΚΟΥ ΑΠΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ)

Το Κυτταρολογικό Τμήμα είναι διαθέσιμο, σε όποιον το επιθυμεί, για επανεκτίμηση ήδη διαγνωσμένων πλακιδίων και συμβουλευτική γνωμάτευση. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής ή άλλο εξουσιοδοτημένο άτομο θα πρέπει να προσκομίσει τα κατωτέρω:

• Κυτταρολογικά πλακίδια (συμβατικής κυτταρολογίας , κυτταρολογίας υγρής φάσης, τομές του υλικού της μικροβιοψίας / cell block ,του εγκλεισμένου σε κύβο παραφίνης)
• Πλακίδια ειδικών χρώσεων (κυτταροχημικών ή ανοσοκυτταροχημικών) εφόσον έχουν πραγματοποιηθεί
• Κύβο ή κύβους παραφίνης (υλικό cell block) προκειμένου να πραγματοποιήσουμε επιπλέον ειδικές χρώσεις, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο
• Αντίγραφο της έκθεσης της κυτταρολογικής εξέτασης

Το υλικό που παραλαμβάνεται καταγράφεται λεπτομερώς σε ειδικό έντυπο (δανεισμός υλικού από άλλο νοσοκομείο).

Το υλικό θα επιστραφεί στον ασθενή μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας από το εργαστήριό μας. Τα πλακίδια των ειδικών χρώσεων που θα πραγματοποιηθούν στο εργαστήριο του ΥΓΕΙΑ θα παραμείνουν στο αρχείο μας.

*Το υλικό και ιδιαίτερα τα κυτταρολογικά πλακίδια που είναι εύθραυστα θα πρέπει να συσκευαστούν με μεγάλη προσοχή, στις ειδικές ανθεκτικές θήκες που διαθέτουν συνήθως τα κυτταρολογικά εργαστήρια. Το υλικό δεν χρειάζεται ψυγείο και μπορεί να παραμείνει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος έως ότου το παραλάβουμε.

5. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Έμπειρο προσωπικό του Εργαστηρίου [εξουσιοδοτημένοι επιστήμονες οι οποίοι πληρούν τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 15189 (5.1.2 & 5.1.6)] επικοινωνεί με τους χρήστες των υπηρεσιών που παρέχει το Εργαστήριο, βάσει των παρακάτω κανόνων που έχει θεσπίσει η Επιτροπή των Κλινικών Εργαστηρίων του ΥΓΕΙΑ.

• Η επιλογή των εξετάσεων γίνεται από τον Κλινικό – θεράποντα ιατρό κάθε ασθενούς.
• Το εργαστήριο παρέχει κατάλληλες πληροφορίες για την αναγκαιότητα διενέργειας επιλεγμένων εξετάσεων απαραίτητων για τις θεραπευτικές επιλογές.
• Δίνει συμπληρωματικές, ερμηνευτικές υποσημειώσεις για το αποτέλεσμα μιας εξέτασης.
• Φροντίζει να ενημερώνει για την αναγκαιότητα και την χρησιμότητα μιας συγκεκριμένης εξέτασης που αιτείται ο κλινικός ιατρός.
• Δίνει οδηγίες για την προετοιμασία του ασθενούς και του δείγματος καθώς και για τους περιορισμούς μιας αιτούμενης εξέτασης.
• Προτείνει την επιλογή υλικού και εξέτασης που θα οδηγήσουν σε αποτελέσματα χρήσιμα για την διάγνωση και τη θεραπεία.
• Το εργαστήριο ενημερώνει τους Κλινικούς – θεράποντες ιατρούς, για κάθε απόκλιση σύμφωνα με τα κριτήρια αποδοχής δειγμάτων, η οποία ενδέχεται να επηρεάσει το αναλυτικό στάδιο της εξέτασης.
• Το εργαστήριο δύναται να δώσει συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με τη χρησιμότητα και τα κλινικά διαγνωστικά συμπεράσματα που προκύπτουν από το αποτέλεσμα της εξέτασης. 
• Επίσης προτείνει την διενέργεια επιπλέον δοκιμών/ εξετάσεων στο ίδιο δείγμα χρησιμοποιώντας διαφορετική μεθοδολογία με σκοπό την αποτελεσματική τεκμηρίωση του αποτελέσματος.

6. ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ
Το Κυτταρολογικό Τμήμα μπορεί να δεχθεί κυτταρολογικά υλικά από οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδος, αφού προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία, ώστε να εξασφαλισθούν οι ενδεδειγμένες συνθήκες μεταφοράς των δειγμάτων.

Το κυτταρολογικό εργαστήριο δεν δέχεται:

• Κυτταρολογικά υλικά χωρίς παραπεμπτικό, ενημερωτικό σημείωμα ιατρού ή κατάλληλη σήμανση (πχ δύο τουλάχιστον προσωπικά στοιχεία του ασθενούς :ονοματεπώνυμο και ημερομηνία γέννησης ).
• Πλακίδια ή κύβους παραφίνης (υλικό cell block),σπασμένα ή αλλοιωμένα ή χωρίς την αντίστοιχη κυτταρολογική έκθεση ,όταν πρόκειται για συμβουλευτική γνωμάτευση.
• Πλακίδια ιστολογικών τομών, παρά μόνο προς σύγκριση με το υλικό της μικροβιοψίας (cell block )
• Αίμα και παράγωγα αυτού 

Σημείωση: Το κυτταρολογικό εργαστήριο δεν δέχεται αίμα προς ανίχνευση κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων.

7.ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ (ΣΕ ΕΡΓΑΣΙΜΕΣ ΗΜΕΡΕΣ)

• TEST PAP ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ: 5 
• ΤΕST PAP ΥΓΡΑΣ ΦΑΣΕΩΣ:2 
• ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΥΓΡΑ (ΕΚΤΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟΥ ΥΓΡΟΥ): 3 
• ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ ΥΓΡΟ:2
• ΒΡΟΓΧΙΟΛΟΚΥΨΕΛΙΔΙΚΗ ΕΚΠΛΥΣΗ(BAL): 3
• ΥΛΙΚΟ ΨΗΚΤΡΑΣ : 3 
• FNA ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΕΙ ΟΡΓΑΝΩΝ*: 2-10 
• ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΟΣ/ΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: 5
• ΒΡΟΓΧΙΚΕΣ ΕΚΠΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ ΨΗΚΤΡΑΣ ΒΡΟΓΧΟΥ: 2

*ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΣΠΑΝΙΩΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΑΡΟΧΗΜΙΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΥΣ ΕΣΤΙΑΣ

8.ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Το Κυτταρολογικό Εργαστήριο συμμετέχει ενεργά στα Ογκολογικά Συμβούλια του Νοσοκομείου

• Μαστού /Β. Κυριακίδου
• Πεπτικού /Χ. Σάλλα
• Γυναικολογικής Ογκολογίας /Α. Καπούλα

9.ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ Β΄ΓΝΩΜΗΣ
Το Κυτταρολογικό Εργαστήριο συνεργάζεται με τα διεθνώς καταξιωμένα εργαστήρια :

• MASSACHUSETS GENERAL HOSPITAL (HARVARD UNIVERSITY) και ιδιαιτέρως με τη διευθύντρια Prof. Martha Bishop Pitman.
• WEILL CORNELL MEDICAL COLLEGE και ιδιαιτέρως με την Prof. Grace Yang.