Ακτινοθεραπεία: Η αναίμακτη ίαση στον καρκίνο του προστάτη

Γράφει η
Δέσποινα Κατσώχη
Ακτινοθεραπευτής – Ογκολόγος
Συνεργάτις Κέντρου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας ΥΓΕΙΑ

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στη ριζική θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη περίπου εδώ και έναν αιώνα. Έχουν αναπτυχτεί δύο μέθοδοι για την προσέγγιση του προστάτη αδένα, η κλασική εξωτερική ακτινοθεραπεία και η ενδοϊστική βραχυθεραπεία.

Σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού National CancerInstitute (NCI),  το 60% των ασθενών με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη αντιμετωπίζεται με ακτινοθεραπευτική αγωγή (εξωτερική ή βραχυθεραπεία).

1 στους 6 άνδρες διαγιγνώσκεται με καρκίνο του προστάτη

Τα 2/3 των ασθενών είναι κατά τη διάγνωση από 45 έως 75ετών. Χάρις στον συστηματικό προσδιορισμό του προστατικού αντιγόνου (PSA), στο 70% των ασθενών η νόσος είναι σε πρώιμο στάδιο, στο οποίο το προσδόκιμο επιβίωσης είναι υψηλό. Επομένως, η θεραπευτική προσέγγιση προσανατολίζεται σε μεθόδους που προσφέρουν τα καλύτερα άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα με τις χαμηλότερες παρενέργειες.

Με την είσοδο των γραμμικών επιταχυντών υψηλής ενέργειας, του διορθικού υπερηχογραφήματος και των ειδικών λογισμικών προγραμμάτων, καθίσταται εφικτή η τρισδιάστατη προσέγγιση των ορίων του προστάτη αδένα και η σύμμορφη τεχνική κατά την εφαρμογή της εξωτερικής ακτινοθεραπευτικής αγωγής και της βραχυθεραπείας αντίστοιχα.

Διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT)

Το θεραπευτικό αποτέλεσμα της ακτινοθεραπείας εξαρτάται από τη συνολική δόση και επομένως η κλιμάκωσή της είναι σημαντική. Η διαμορφούμενης έντασης ακτινοθεραπεία (IMRT) είναι πλέον η τεχνική εκλογής στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, η οποία συμβάλλει στη διαμόρφωση της δέσμης ακτινοβολίας σύμμορφα στις ανατομικές ιδιαιτερότητες του ασθενούς, με τελικό σκοπό την υψηλότερη έκθεση της νόσου στην ακτινοβολία και τη μέγιστη προστασία των γειτονικών υγιών ιστών.

Η καθημερινή ακριβής στόχευση διασφαλίζεται με τη βοήθεια προηγμένων συστημάτων απεικονιστικά κατευθυνόμενης ακτινοθεραπείας (IGRT), δηλαδή γραμμικούς επιταχυντές με ενσωματωμένο σύστημα ηλεκτρονικής απεικόνισης τύπου αξονικού τομογράφου (CBCT) για τον ακριβή τρισδιάστατο προσδιορισμό της ακτινοβολούμενης περιοχής κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Εναλλακτικά στα πρώιμα στάδια ή συνδυαστικά στην τοπικά προχωρημένη νόσο, η ενδοϊστική εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων ιωδίου (Ι125), μέθοδος Real Time, πραγματοποιείται σε μία μόνο συνεδρία, με χαμηλή νοσηρότητα και με εξίσου θετικά θεραπευτικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα σε σχέση με εκείνα της ριζικής προστατεκτομής και της εξωτερικής ακτινοβολίας: επιλέγεται όλο και συχνότερα σε Αμερική και Ευρώπη για τη ριζική αντιμετώπιση του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη.

Σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (εξωκαψική επέκταση της νόσου Gleason-score7), ο συνδυασμός βραχυθεραπείας και σύμμορφης εξωτερικής ακτινοβολίας επιτυγχάνει τα

υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης στη δεκαετία (85-90%) σε σύγκριση με κάθε μεμονωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση (40-60%). Τα ποσοστά αυτά προσεγγίζουν εκείνα των ασθενών χαμηλού κινδύνου (95-98%).

Η νοσηρότητα μετά την ακτινοθεραπεία ή βραχυθεραπεία παραμένει χαμηλή και παροδική. Ήπια δυσουρικά συμπτώματα εμφανίζει το 1/3 των ασθενών και εντονότερα λιγότερο από 5%. Αξιοσημείωτη παροδική συμπτωματολογία του ορθού εμφανίζει το 10% των ασθενών, ενώ στυτική δυσλειτουργία εμφανίζει λιγότερο από το 15%.

Με την ακτινοθεραπευτική ογκολογική αγωγή ο εντοπισμένος καρκίνος του προστάτη χαμηλού ή υψηλού κινδύνου αντιμετωπίζεται αναίμακτα και αποτελεσματικά, διατηρώντας την ποιότητα της ζωής του ασθενούς.

Η επιλογή της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς, τη γενική κατάστασή του, το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση (σταδιοποίηση) αλλά και τις προτιμήσεις του, αν είναι καλά ενημερωμένος.

Ιανουάριος 2021