Ιός HPV: όταν η προφύλαξη και η έγκαιρη διάγνωση είναι απαραίτητες

Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV μεταδίδεται σεξουαλικά και, δυστυχώς, συναντάται πολύ συχνά. Απ’ την άλλη πλευρά, όμως, είναι πολύ μικρό το ποσοστό αυτών που θα νοσήσουν από τις γυναίκες που έχουν τη λοίμωξη, ενώ είναι πολύ υψηλά τα ποσοστά αυτοΐασης. Τι πρέπει να ξέρουμε, λοιπόν, και πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε;

Γράφει ο
Χριστόφορος Παπαχριστοφόρου
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διευθυντής Τμήματος Κολποσκοπήσεων ΜΗΤΕΡΑ

O ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι πολύ πιο συχνός από τον έρπη και είναι ο υπ’ αριθμόν 1 παράγοντας των άτυπων κυττάρων στο τεστ Παπανικολάου. Εάν κάποιος είχε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη με κάποιον που έχει τον ιό, υπάρχει η πιθανότητα να τον αποκτήσει. Μη φοβάστε όμως, δεν είναι όλα τόσο «μαύρα». Αρκετά από τα στελέχη του HPV δεν είναι καρκινογόνα και με πολλούς τρόπους μπορούμε να διαγνώσουμε τις βλάβες και, με τη σωστή διαδικασία και τα κατάλληλα θεραπευτικά σχήματα, να ανακόψουμε την εξέλιξή τους.

O HPV (Human Papilloma Virus) είναι ο ιός που προκαλεί τα θηλώματα στο σώμα (υπερκερατώσεις), τις μυρμηγκιές στα δάκτυλα, τους κάλλους στις πατούσες, τα αφροδίσια κονδυλώματα και τις δυσπλασίες στα γεννητικά όργανα και κυρίως στον τράχηλο της μήτρας. Από τους 120 τύπους του ιού που υπάρχουν, οι 35 βρίσκονται στα γεννητικά όργανα και από αυτούς οι 15 είναι υψηλού κινδύνου και οι 20 χαμηλού κινδύνου.

Πώς εμφανίζεται

Ο ιός τις πιο πολλές φορές μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή στη βασική στιβάδα της επιδερμίδας του συντρόφου. Παραμένει αδρανής στη βασική στιβάδα της επιδερμίδας για πολλούς μήνες (συνήθως 3-8 μήνες), αν και μπορεί να εμφανιστεί και έπειτα από πολλά χρόνια. Εκεί ο ιός αναγκάζει τα κύτταρα να πολλαπλασιαστούν τρέφοντάς τα με την ιική πρωτεΐνη μέχρι να τα αλλοιώσει και να τα καταστρέψει. Αυτά τα αλλοιωμένα κύτταρα προχωρούν προς την εξωτερική στιβάδα του δέρματος, όπου εμφανίζονται σαν κονδύλωμα ή δυσπλασία.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι βλάβες εκδηλώνονται όταν οι φυσικές δυνάμεις του οργανισμού είναι εξασθενημένες, το αμυντικό σύστημα πεσμένο, όπως κατά τη χημειοθεραπεία, τη χρήση κατασταλτικών φαρμάκων, τις συστηματικές νόσους, το stress, τη λήψη κορτιζόνης και το κάπνισμα. Επίσης, δεν είναι γνωστό γιατί υπάρχει αυτοΐαση στο 80% αυτών των ιογενών φλεγμονών. Εξαφανίζονται το ίδιο μυστηριωδώς όπως εμφανίστηκαν. Στις ηλικίες 18-25 το 80% των γυναικών έχει τον ιό και με την πάροδο της ηλικίας, το ποσοστό κατεβαίνει έτσι ώστε στην ηλικία των 50 ετών μόνο το 2% να έχει τον ιό. Η τρέχουσα βιβλιογραφία αναφέρει ότι όλοι οι καρκίνοι του τράχηλου, του κόλπου, του αιδοίου και της περιπρωκτικής χώρας οφείλονται στον HPV, αλλά όλοι οι HPV δεν κάνουν καρκίνο.  Όπως είπαμε από τους 35 τύπους που βρίσκονται στα γεννητικά όργανα μόνο δυο τύποι (ο 16 και ο 18) ευθύνονται για το 70% των καρκίνων του τράχηλου, ο 6 και ο 11 για τα κονδυλώματα και οι άλλοι για ήπιες και μέτριες βλάβες.

Ο εντοπισμός

Η δοκιμασία κατά Παπανικολάου είναι το πρώτο βήμα για την ανίχνευση του ιού. Από τη στιγμή αυτή η επίσκεψη στο γυναικολόγο είναι αναγκαία. Η κολποσκόπηση είναι το δεύτερο βήμα για τον ακριβή καθορισμό και εντοπισμό των κονδυλωμάτων, την ύπαρξη ή όχι δυσπλασιών και προκαρκινικών καταστάσεων. Η κολποσκόπηση είναι πολύ απλή μέθοδος, ανώδυνη, εύκολη και καθοριστική για τη διάγνωση και τη θεραπεία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε θεραπεία στον τράχηλο απαγορεύεται εάν δεν προηγηθεί κολποσκόπηση και εάν χρειαστεί βιοψία από τη βλάβη.
Εάν είστε μεταξύ 18-35 και δεν χρησιμοποιείτε προφυλακτικό, εάν έχετε πολλούς ερωτικούς συντρόφους, εάν καπνίζετε, ανήκετε στις υποψήφιες για να προσβληθείτε από τον ιό HPV.

Για να προστατευθείτε:

1. Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό στις ερωτικές σας επαφές.
2. Κάθε χρόνο κάνετε τεστ Παπανικολάου.
3. Εάν καπνίζετε, κόψτε το.
4. Το εμβόλιο σας καλύπτει για τους τύπους 16 και 18, αλλά δε σας καλύπτει για τους υπόλοιπους τύπους, άρα… δεν ξεχνάμε τις υπόλοιπες συστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δε χρειάζεται φόβος. Το 80% των γυναικών έχουν ή είχαν τον HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Το 80% εξαφανίζεται από μόνο του χωρίς θεραπεία. Από το υπόλοιπο 20% μόνο το 10% έχει τους ογκογόνους τύπους και μόνο το 10% της τελευταίας αυτής ομάδας προχωρά σε καρκίνο. Και όλα αυτά εάν δεν επισκέπτεστε συχνά το γυναικολόγο σας, εάν δε γίνει σωστή διάγνωση και δε γίνει σωστή θεραπεία.

Μην πανικοβάλλεστε, λοιπόν, για τον HPV. Αυτό που χρειάζεται είναι η γνώση, πρόληψη και σωστή θεραπεία.

Ιούλιος 2014